بلاى عُجب

به گزارش عصر قائم به نقل از پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» امام (علیه‌السلام) در این سخنِ کوتاه و پُرمحتوا به نکته‌ای مهم اشاره می‌فرماید که در سیر و سلوکِ انسان به‌سوی خدا بسیار تأثیرگذار است؛ می‌فرماید «کارِ بدی که تو را ناراحت (و پشیمان) می‌سازد، نزدِ خدا بهتر است از کارِ نیکی که تو را مغرور می‌کند» (سَیِّئَةٌ تَسُوءُکَ خَیْرٌ عِندَ اللهِ مِنْ حَسَنَةٍ تُعْجِبُکَ)

دلیل آن روشن است؛ زیرا انسانِ معصیت‌کاری که از عملِ زشتِ خود ناراحت می‌شود، به‌سویِ پشیمانی، توبه و جبران آن گام برمی‌دارد اما کسی که از کارِ نیکِ خود مغرور می‌گردد، گامی به‌سوی ریاکاری برمی‌دارد.
توبه، آثارِ شومِ آن معصیت را می‌شوید؛ در حالی‌که غرور، عُجب و ریا از کارهای نیک، انسان را به پرتگاهِ گناهان کبیره می‌کشاند.

در حدیثی از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌خوانیم «مَنْ رَأى أَنَّهُ مُسیءٌ فَهُوَ مُحْسِنٌ» کسی که خود را بدکار می‌داند، او نیکوکار است.

به گفته‌ مرحوم مغنیه در فی ظلال نهج‌البلاغه، عکسِ این مطلب نیز صادق است و آن اینکه گفته شود «مَنْ رَأى أَنَّهُ مُحْسِنٌ فَهُوَ مُسیءٌ» کسی که خود را نیکوکار بداند، بدکار است زیرا عُجب و غرور، احسانش را تباه می‌کند، و چه‌بسا سخنانی که ایمان را نیز از اساس متزلزل می‌سازد.

در حدیثی از امام صادق (علیه‌السلام) می‌خوانیم که فرمود «خداوند متعال به داوود وحی فرستاد «بَشِّرِ الْمُذْنِبینَ وَ أَنْذِرِ الصِّدِّیقینَ» گنه‌کاران را بشارت ده و صدیقان (والامقام) را بیم ده. داوود (علیه‌السلام) عرض کرد «ای پروردگار! چگونه چنین چیزی ممکن است؟» فرمود «گنه‌کارانِ پشیمان و نادم را بشارت ده که من توبه‌ٔ آن‌ها را می‌پذیرم و از گناهانشان چشم‌پوشی می‌کنم و صدیقان را بیم ده که از اعمالشان عُجب به خود راه ندهند.»

در حدیثِ دیگری از آن حضرت چنین آمده است دو نفر واردِ مسجد شدند؛ یکی عابد و دیگری فاسق اما هنگامی‌که از مسجد خارج شدند، فاسق جزوِ صدیقان شده بود و عابد از فاسقان. سپس فرمود: دلیلش این بود که عابد وقتی وارد مسجد شد، به عبادتِ خود می‌بالید و در این فکر بود؛ ولی فاسق، هنگامِ ورود، فکرش مشغولِ پشیمانی بود و پیوسته از گناهانِ خویش استغفار می‌کرد.

این سخن را با حدیثِ دیگری از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به پایان می‌بریم خداوند به آن حضرت وحی فرستاد که یکی از بندگانم در مسیرِ عبادت تلاش می‌کند، شب از خوابِ خوش و بسترِ لذّت‌بخش برمی‌خیزد و مشغولِ عبادت می‌شود و خود را در عبادتِ من به سختی و تعب می‌اندازد.

گاه من او را یک شب یا دو شب دچار خواب می‌کنم، تا در مسیرِ صحیح گام بردارد زیرا وقتی صبح بیدار می‌شود، از خود خشمگین است و خود را سرزنش می‌کند و اگر او را در آنچه از عبادتِ من می‌خواهد آزاد بگذارم، چه‌بسا عُجب و خودپسندی بر او عارض شود و از این راه، حالتی به او دست دهد که هلاکتش در آن است.

انتهای خبر/