توسعه نیازمند تبدیل نیروی انسانی به سرمایه انسانی است

به گزارش قائم آنلاین، فیاض زاهد در چهل و ششمین نشست تخصصی توسعه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گیلان که با موضوع «نقش اخلاق و آداب ایرانیان در فقدان توسعه ملی در سده اخیر» در سالن اجتماعات این سازمان برگزار شد، با بیان اینکه در کتب و منابع خارجی همواره سخن از هوش و دقت ایرانیان بوده است، اظهار کرد: هرودوت که به عنوان پدر علم تاریخ شناخته می شود، در سلسه روایت هایش از لغت «دروغ» درباره ایرانی‌ها استفاده کرده است. البته هرودوت موضع ضد ایرانی داشت.

وی با اشاره به دعای داریوش کبیر مبنی بر حفظ ایران از دشمن، خشکسالی و دروغ، عنوان کرد: در حال حاضر نیز دو کتاب «رستم التواریخ» و «حاجی بابای اصفهانی» از جمله مهمترین منابع درباره اوضاع اجتماعی ایران در دوران افشاریه و زندیه هستند.

عضو هیات علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران با بیان اینکه هیچ تاریخ‌نگار خارجی مانند لرد کرزن انگلیسی جزئیات و اقلیم و جغرافیا و جامعه شناسی ایران را وجب به وجب تحلیل نکرده است، گفت: انگلیسی‌ها وقتی می‌خواستند بر کشور و ملتی مسلط شوند، تمام جوانب و جزئیات سیاسی و فرهنگی و اجتماعی و جغرافیایی و مذهبی آن کشور و ملت را استخراخ و تحلیل می‌کردند، لذا در کلیه این منابع از نفاق، ریاکاری و دروغ موجود در ایران یاد شده است.

زاهد، ایران را کشوری دارای تمدن ۲۵۰۰ ساله دانست که اولین و بزرگترین امپراتوری باستانی را تاسیس کرده و یادآور شد: ایرانی‌ها از ویژگی‌های یاد شده به عنوان سپر استفاده می‌کردند تا آن گذار تاریخی را که به واسطه حضور دشمنان بر کشور حاکم شده بود، پشت سر بگذارند. «تصوف» راهی بود که ایرانیان در دوران حمله مغول در پیش گرفتند تا از مرگ جان سالم به در ببرند. در واقع مردم زمانی عارف و درویش و صوفی می‌شدند که امیدی به تغییر شرایط بیرونی نداشتند.

وی ادامه داد: وقتی جامعه‌ای احساس کند که از طریق ساز و کارهای منطقی امکان تغییر و تحول وجود ندارد، به تغییر و تحول درونی روی می‌آورد. حمله مغول‌ها به روسیه و چهار قرن حکومت در این کشور نتیجه‌ای جز عقب‌ماندگی صنعتی نداشت و حتی اجازه ندادند روسیه یک فیلسوف داشته باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد تهران شکل‌گیری ناهنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی در جامعه را نشان دهنده فاصله مردم با ارزش‌ها و شاخصه‌های رسمی دانست و گفت: فشارهای سیاسی حاکم بر ساختارهای کشور در سده اخیر اجازه نمی‌داد که مردم از صفت‌های اخلاقی منفی خارج شوند.

زاهد، عباس میرزا را یکی از با شرف‌ترین و وطن پرست‌ترین شاهان قاجار دانست و اضافه کرد: عباس میرزا دغدغه عقب‌ماندگی ایران را داشت و لذا با بررسی علت‌های این عقب ماندگی برخی از صفات اخلاقی و آداب و عادات ایرانیان را به مثابه زنجیر بر پا دانست که مانع از حرکت رو به جلو شده است.

وی با اشاره به فاصله یک ساله بین انقلاب‌های روسیه و ژاپن با مشروطه، عنوان کرد: از نظر زمان‌بندی فرقی با دو کشور دیگر نداریم، اما به اندازه آنها از توسعه برخوردار نیستیم، لذا یکی از بزرگترین مشکلات ما در مسیر توسعه فقدان تداوم است، به این معنی که هیچکس به هیچکس اعتماد نمی‌کند و همه راه رفته را دوباره از اول شروع می‌کنند.

این مدرس دانشگاه با تاکید بر اینکه نباید خمیرمایه‌های تاریخی و مذهبی یک سرزمین را نادیده گرفت، متذکر شد: اسلام به هر کجا رفت، آن کشور را عرب کرد، اما زبان ایرانیان همچنان فارسی است که نشان می‌دهد سرزمین ما دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است.

زاهد، اعتماد موجود در جامعه را دارای دو لایه افقی و عمودی دانست و اظهار کرد: در بی اعتمادی عمودی مردم به حکومت، حکومت به مردم و ارکان حکومت به یکدیگر اعتماد ندارند، اما در بی اعتمادی افقی بین همسران، والدین و فرزندان، دوستان، همکاران و نهادهای همسو اعتماد نیست. وقتی اعتماد عمودی دچار اختلال شود، بی‌اعتمادی افقی شکل می‌گیرد.

وی خاطرنشان کرد: مادامی که نظام آموزشی درست، دانشگاه تحول خواه، مردم کتابخوان و اعتبار اجتماعی بین زنان و مردان نداشته باشیم، توسعه امکان پذیر نیست. در واقع تا فضیلت‌های اخلاقی جایگزین رذیلت‌های اخلاقی نشود، به توسعه نمی‌رسیم.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد تهران از اصطلاح «معجزه آلمانی» یاد کرد و گفت: بعد از جنگ جهانی دوم اسرای آلمانی در برخی از روستاهای روسیه باقی ماندند و تشکیل خانواده دادند، اما به مرور روستاهایی که آلمانی‌ها در آنجا بودند، پیشرفته‌تر از سایر روستاها شد که نشان‌دهنده اهمیت نیروی انسانی است.

زاهد، فوتبال را نزدیک‌ترین پدیده برای مطالعه یک جامعه دانست و تاکید کرد: کشورهای توسعه‌یافته فوتبال قوی‌تر و جوانمردانه‌تری دارند.

وی با بیان اینکه برای توسعه باید نیروی انسانی را به سرمایه انسانی تبدیل کنیم، گفت: فقدان اخلاق مبتنی بر فضیلت، ضعف نیروی انسانی، تبدیل نکردن نیروی انسانی به سرمایه انسانی و اختلال در اعتماد عمودی و افقی اجازه نمی‌دهد یک کشور به راحتی تن به توسعه دهد.

این مدرس دانشگاه، ملت ایران را نیازمند یک بازبینی در رفتار و کنش‌ها دانست و خاطرنشان کرد: باید میراث تاریخی خودمان را قدر بدانیم و با تلفیق داده‌های انسانی جدید در کنار شریعت و مذهب پیشروی شیعه، از آن برای آینده استفاده کنیم که راهگشای امر توسعه باشد.