راه طولانی تعزیه در ترویج فرهنگ عاشورا

به گزارش قائم آنلاین، آئین‌های عزاداری ماه محرم در نقاط مختلف مازندران تا حدودی مشابه است و در هر منطقه این آئین‌ها در تلفیق با فرهنگ بومی و محلی رنگ و بوی خاصی به خود می‌گیرد.

برپایی پرچم عزای حسینی در سر درب منازل، خیابان‌ها و کوچه‌ها، مراسم روضه‌خوانی و عزاداری، دسته‌روی‌ها و تعزیه  و اطعام‌دهی از جمله نقاط مشترک عزای حسینی در جای جای این دیار سرسبز است.

یک کارشناس ارشد گردشگری در این‌باره در گفت‌وگو با فارس، اظهار کرد: مازندران سرشار از آداب و رسوم ملی و دینی و آیین‌های عاشورایی است که در دل و جان مردم ریشه دوانیده است.

محمد جعفریان کفشگرکلایی افزود: آیین‌های ماه محرم در روستاها هنوز هم با شکل و سیاق سنتی، اجرا می‌شود که سنت‌های عزاداری‌ها را به شکل ساده اما با محتوایی به طور کامل، پُرمعنا بر دل‌ها می‌نشیند و در اعماق جان‌ها، نفوذ می‌کند.

وی بیان کرد: با وجود گذشت بیش از یک‌هزار سال از مصیبت شهادت امام حسین(ع) و یاران وفادارش، نه تنها از عمق این حادثه کاسته نشده، بلکه هرچه می‌گذرد، قلمروی عزاداری عاشورا گسترده‌تر شده و آئین‌های عزاداری باشکوه بیشتری برگزار می‌شود.

این کارشناس ارشد گردشگری و فرهنگ بومی مازندران اضافه کرد: نمایش ایرانی تعزیه در بسیاری از نقاط کشور، برگزار می‌شود و در دیار علویان نیز قدمت بسیار دارد.

جعفریان با اشاره به اینکه نشانه‌های اولیه تعزیه خوانی در زمان دیلمیان و پس از آن دوران آل‌بویه دیده می‌شود، اضافه کرد: تعزیه (یا تعزیت) به معنی سوگواری، برپایی یادبود عزیزان از دست رفته، تسلیت، امرکردن به صبر، در برخی از مناطق ایران مثل خراسان به معنی مجلس ترحیم است.

وی یادآور شد: گویینو که حدود یک‌صد صفحه از کتاب مشهور خود را به پیدایش تعزیه اختصاص داده، از مضمون مطالبش به وضوح مشخص می‌شود که تعزیه در زمان زندیه پدید آمده است.

این کارشناس ارشد گردشگری با اعلام اینکه اجرای هنر تعزیه‌خوانی یکی از سنت‌های عزاداری در ترسیم و بازسازی واقعه کربلا و بیان ابعاد نهضت امام حسین(ع) است که سابقه‌ای دیرینه در استان مازندران دارد، افزود: اگرچه تعزیه به‌صورت امروزی از زمان صفویه شروع شد و در زمان قاجار به اوج خود رسید؛ برخی نخستین اَشکال تعزیه و شبیه‌خوانی در نواحی شمال ایران را به زمان دیلمیان بازمی‌گردانند و می‌گویند این شکل نمایشی از طریق موزیکانچیان ( سربازان نوازنده موزیک) سپاه دیلمی، سربازان، بازرگانان و زائران عتبات و عالیات به این دیار آمد و ماندگار شده است.

وی با اشاره به اینکه تعزیه و تعزیه‌خوانی به عنوان یکی از نمادهای مهم عزاداری امام حسین (ع) از دیرباز در ایران جایگاه بسیار ویژه‌ای داشته و از عهد باستان مرسوم بوده است، اظهار کرد: ایرانیان از دیرباز با نمایش‌ها و آیین‌های سنتی و مذهبی خو گرفته‌اند از جمله این نمایش‌ها می توان به مراسم باستانی «مصایب میترا» و « سوگ سیاوش »اشاره کرد؛ یکی از نویسندگان مصری معتقد است که ایرانیان با همین پیشینه هنری و مراسم‌های آیینی خود قادر به ایجاد درام های مذهبی از روز عاشورا و شهادت حسین بن علی (ع) شده‌اند؛ این در حالی است که برخی دیگر کشورهای اسلامی به دلیل عدم وجود فرهنگ و هنر نمایشی در میان‌شان قادر به بهره‌گیری از چنین تفکری نبودند بنابراین ایرانیان با برپایی چنین نمایشی به اشاعه فرهنگ کربلا کمک شایانی کرده‌اند.

                                                                                                                      جعفریان با بیان اینکه این آیین از دیرباز در نقاط مختلف شهری و روستایی و بیشتر در روستاها انجام می‌شود، افزود: یکی از ویژگی‌های آئین تعزیه‌خوانی این است که علاوه بر دهه اول محرم، در سایر روزهای این ماه و دهه اول صفر هم برگزار می‌شود.

وی یادآور شد: در شهرها و روستاهای مختلف دیار علویان مراسم تعزیه با شور برگزار می‌شود که می‌توان به چند شهر اشاره کرد.

*مراسم تعزیه در ساری

*پنج حسینیه روستای امره به مدت ۴۸ روز

*مراسم تعزیه در آمل

*رینه لاریجان حاج سقا مسجد محل

*آب اسک نادر یوسفی حجت قبادی مسجد محل

*نیاک حمید هاشمی مسجد محل

*نوا اکبر حسینی مسجد محل

*رودبار آمل مرتضی موسوی مسجد محل

*آب‌گرم لاریجان لارمی مسجد محل

*مراسم تعزیه در بابل

*بابل منوچهر یوسفی مسجد محل

*درون‌کلای بابل شمعی مسجد محل

*حمزه‌کلای بابل ششپل امامی تکیه

*مراسم تعزیه در نور

*تیرکده نور سیار فضای ازاد

*یوش قربان طاهری مسجد

*حسین‌آباد رویان فضل‌الله اسعدی تکیه

*یال‌رود نور خلعت‌بری مسجد

*کم‌رود نور ثقفی مسجد

*شهر نور تکیه حضرت رقیه مصعب رئسی

*ایزدشهر نور نوروزی امام‌زاده قاسم

*بطاهرکلای نور حاج رحمان هدایتی مسجد

*فراش‌کلای رویان حاجی‌زاده مسجد

*عبدالله ده چمستان درخشانی مسجد محل

*بنجیکول زرگر فضای آزاد

*مراسم تعزیه در نوشهر

*ونوش نوشهر جوادی فضای آزاد

*منوچهرکلای نوشهر رنجبر مسجد محل

*عالم کلای نوشهر رامین منصوری مسجد جامع

*صلاالدین‌کلای نوشهر جمشیدی فضای آزاد

*انارور نوشهر خواجوندنیا مسجد محل

*شهر کجور میرزمحمد مهرانی مسجد جامع

*مراسم تعزیه در جویبار

*کردکلای جویبار مولانا

*جویبار مصطفی زارعی امام زاده سید زین الدین

*مراسم تعزیه در شیرگاه

*اتو سوادکوه شهابی مسجد محل

*علی‌آباد عسگرخان شعبان رویانیان فضای ازاد

*مراسم تعزیه درنکا

*جام‌خانه نکا مکرم حسینیه سیدالشهدا

*مراسم تعزیه در محمودآباد

*جونکلای محمودآباد نیک‌زاد فضای آزاد

*مراسم تعزیه در تنکابن

*تنکابن متولی