اوروجلوق آیی در آذربایجان‌غربی

به گزارش قائم آنلاین، آغاز‌ ماه مبارک رمضان در همه شهرهای ایران با آیین‌های مختلفی همراه است و گذران آن نیز با آداب و سنن مخصوص هر منطقه انجام می‌شود.

در اعتقاد مردم آذربایجان‌غربی اعم از شیعه و سنی، رمضان ماه نیایش و دعا، ماه عبادت و رستگار شدن و ماه رحمت خداوندی است که از آن به «بهترین ماه‌ها» یاد می‌کنند.

استقبال از ماه رمضان، امروزه نیز در بین شیعیان و اهل تسنن مرسوم است به طوری که برخی از مؤمنین از چند روز مانده به شروع ماه رمضان روزه‌داری را آغاز می‌کنند.

رویت هلال رمضان

پیرمردان برای این منظور همواره آینه کوچکی در درون جیب خود داشتند و بعد از اینکه خود به رؤیت آینه می‌پرداختند، با فرستادن صلوات چندین بار آینه را به دور خود و اهل خانواده می‌چرخاندند.

نگاه کردن به آینه و فرستادن صلوات بر محمد و آل محمد(ص) بعد از رؤیت هلال ماه هنوز هم به‌عنوان یک رسم در بین پیرمردان مناطق روستایی استان، مرسوم است.

در این دیار بزرگ‌تر‌ها بعد از رؤیت هلال ماه رمضان، به چهره یک کودک معصوم یا یک فرد مؤمن و نمازخوان نگاه می‌کردند و اعتقاد داشتند که نگریستن به‌صورت آدم‌های بی‌نماز و روزه‌خوار، خوش‌یمنی در پی نخواهد داشت.

این عادت بر این اعتقاد مبتنی است که باید در ماه رمضان دل مؤمن همچون آیینه صاف و روشن باشد و از ناپاکی‌ها صیقل یابد.

مناجات خوانی در سحر

از متداول‌ترین رسوم این استان در‌ماه رمضان اوباشدان یا سحری است که مردم روستاها هنوز هم مثل سالیان قبل یک ساعت قبل از اذان صبح در خانه همسایه‌ها را می‌زنند و آنها را برای خوردن سحری بیدار می‌کنند.

در برخی روستاها نیز موذنین روستایی، با صدای نافذ و گیرایی وقت سحر را بر پشت بام‌های منازل یا مساجد روستایی با دعایی که در محل به آن مناجات می‌گویند، اعلام می‌کنند.

طولانی‌ترین سفره افطاری ساده

پهن کردن سفره افطاری و احسان به مستمندان، اعضای خانواده و دوستان بین مردم این دیار از جایگاه بالایی برخوردار است که هریک سعی می‌کنند بر دیگری پیشی گیرند و به ندرت می‌توان بعد از شب دهم این ‌ماه از فامیل وعده مهمانی گرفت.

این مراسم به قدری بین مردم آذربایجان‌غربی ارج دارد که از چند سال پیش، ‌خیران این استان طولانی‌ترین سفره افطاری کشور را در ارومیه و در چندین روز متوالی می‌گشایند و هدف از آن را فرهنگ‌سازی برای اطعام و احسان ساده در‌ماه رمضان عنوان می‌کنند.

در نخستین سال گشایش این سفره مردم ارومیه یک شب مهمان خیرین و اداره‌کل اوقاف بودند اما در سال‌های بعد به‌دلیل استقبال مردم و جاری شدن کمک‌های خیرین، در سه شب متوالی از‌ماه رمضان این سفره در هر شب به طول یک هزار و ۶۰۰ متر در خیابان‌های شهر برپا شد و ۱۰هزار نفر از مردم شهر در کنار آن روزه خود را افطار کردند. اما در چند سال اخیر مردم، خیرین خودجوش و برخی هیات مذهبی در مناطق حاشیه‌نشین و کم‌برخوردار نسبت به ارائه افطاری ساده اقدام می‌کنند که استقبال خوبی از این افطاری‌ها می‌شود.

رنگ باختن سنت‌های قدیمی

درصف ایستادن و انتظار کشیدن برای خرید زولبیا و بامیه صحنه‌ای تکراری اما خوشایند در همه محله‌های شهر است که نشان از برکت و دمیدن روح زندگی ناشی از فرارسیدن این‌ماه به حیات همه مردم شهر دارد.

نان روغنی، سبزی تازه، حلوای محلی معروف به ترح، نان محلی ارده، ‌آش دوغ، دلمه، مربا و شیربرنج پای ثابت سفره‌های افطاری مردم آذربایجان‌غربی در‌ماه رمضان است و تازه عروس و دامادها مهمان ویژه این جمع هستند.

پختن نوعی نان محلی با عنوان «یاغلی فتیر» هم در ماه رمضان بین خانواده‌های روستایی آذربایجان‌غربی رواج دارد. این نان علاوه بر مصرف در سر سفره خانواده‌ها، به نیت نذری و هدیه به همدیگر داده می‌شود و به عقیده مردم این منطقه، کسی که از این نان بخورد در طول روز گرسنه نمی‌شود.

اما در کنار گرامیداشت این رسوم آنچه بسیاری از قدیمی‌تر‌ها را آزرده خاطر می‌کند، انتقال این مهمانی‌ها به غذاخوری‌های شیک و گران قیمت است تا گرمای لذت‌بخش گردهم آمدن اعضای فامیل را به فضایی بی‌روح تبدیل کند.

احیا گجه لری

احیا گجه لری یا مراسم شب‌های احیا در آذربایجان‌غربی از روحانیت و معنویت خاصی برخوردار است و مردم این منطقه تلاش می‌کنند از فیض این شب‌ها بی نصیب نمانند.

در آذربایجان‌غربی مردم در مساجد، حسینیه‌ها تا به سحر به دعا و نیایش مشغولند و به مراسم ویژه این شب‌ها می‌پردازند و شب زنده داری می‌کنند.

کیسه لعن ابن ملجم

رسم کیسه‌دوزی در روز ۲۷‌ ماه رمضان هنوز هم در بسیاری از مناطق این استان پابرجا است که در قالب آن زنان کیسه‌ای می‌دوزند که به کیسه لعن ابن‌ملجم یا کیسه مراد ‌معروف است و با هر سوزنی که به این کیسه می‌زنند، یک‌بار به ابن‌ملجم لعنت می‌فرستند.

نماز جماعت در مساجد

خواندن نماز و عبادت در ماه رمضان، در سطح مساجد استان بعد از افطار در شهرها و روستاهای آذربایجان‌غربی، جذبه و حال و هوای دیگری دارد، چنان که  شور و حال حضور مردم در آیین‌های عبادی مساجد، در شب‌های قدر به اوج می‌رسد.

دوختن کیسه پول

یکی از آیین‌هایی که در مساجد انجام می‌گرفت و هم‌اکنون نیز در برخی از مناطق به عنوان یک رسم باقی مانده، دوختن کیسه‌های پول است. در آخرین جمعه ماه رمضان، هر یک از زنان و دختران یک تکه پارچه نو و پاک را با خود به مسجد می‌بردند و روحانی مسجد در حالیکه دعای مخصوصی را می‌خواند، زنان و دختران باید قبل از پایان دعا، کیسه را دوخته و حاضر می‌کردند. در این کیسه که به اعتقاد مردم مایه برکت بود یک سکه قرار می‌دادند که قبلا آن سکه توسط افراد مومن متبرک می‌شد و در اصطلاح محلی به آن «کیسه دیبی» یا ته‌کیسه می‌گفتند.

عارافات آخشامی

آخرین روز ماه رمضان در بین مردم آذربایجان‌غربی به «عارافات آخشامی» مشهور است. روز زیارت اهل قبور و تهیه لوازم عید فطر است. مردم روستاهای ارومیه و شهرهای دیگر آذربایجان‌غربی در روز عرفه به طور دسته جمعی به زیارت اهل قبور می‌روند و حلوا یا خرما و نقلی که با خود آورده‌اند در بین مردم احسان می‌کنند.