خرمشهر؛ ایستاده در تاریخ

به گزارش عصر قائم به نقل از خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» سوم خرداد یک روز عادی در تقویم ایران نیست؛ بلکه روزی است که خدا تصمیم گرفت تا خونین شهر به دست بهترین بندگانش دوباره خرمشهر شود. در چنین روزی در سال ۱۳۶۱، رزمندگان ایرانی پس از ۵۷۸ روز اشغال، خرمشهر را از چنگال دشمن بعثی آزاد کردند.

عملیات بیت‌المقدس با مدد مولا و رمز یا علی بن ابیطالب از دهم اردیبهشت آغاز شد و یکی از گسترده‌ترین و پیچیده‌ترین عملیات‌های دفاع مقدس شکل گرفت تا رزمندگان اسلام و انقلاب با دستان خالی و دل‌های پر از ایمان بار دیگر حماسه بیافرینند.

بیش از ۱۹ هزار اسیر عراقی، هزاران کشته از ارتش دشمن و بازپس‌گیری هزاران کیلومتر مربع از خاک ایران اسلامی تنها بخشی از نتایج ظاهری و اولیه ی این نبرد تاریخی بود.

خرمشهر روزگاری مملو از نخل ها و امید بود اما بعد از اشغال توسط حزب بعث به ویرانه‌ای بدل شده بود به معنای واقعی خونین شهر اما با ورود رزمندگان اسلام، دوباره زنده شد و دوباره خرمشهر شد آنچنان که باید.

خرمشهر را خدا آزاد کرد

امام خمینی (ره) در جمله‌ای کوتاه اما ماندگار، عمق این پیروزی را بیان کردند: خرمشهر را خدا آزاد کرد.

خرمشهر، بندری استراتژیک در جنوب غربی ایران بود که در ابتدای جنگ تحمیلی و پس از ۳۵ روز نبرد نابرابر، در چهارم آبان ۱۳۵۹ به اشغال ارتش بعث عراق درآمد. اشغال این شهر، که گلوگاه نفتی و نظامی ایران در منطقه بود، نه‌فقط یک شکست نظامی، بلکه زخمی عمیق بر پیکر روحیه ملی بود.

اما این زخم، جرقه‌ای شد برای مقاومتی ۱۹ ماهه که سرانجام در سوم خرداد ۱۳۶۱، با عملیات بزرگ بیت‌المقدس به ثمر نشست.

عملیات بیت‌المقدس از دهم اردیبهشت آغاز شد. با شرکت بیش از ۱۰۰ هزار رزمنده از ارتش، سپاه و بسیج، این عملیات در سه مرحله طراحی شد و به یکی از بزرگ‌ترین نبردهای تاریخ معاصر خاورمیانه بدل گشت. نبرد در غرب رود کارون و جنوب خوزستان، در منطقه‌ای به وسعت بیش از ۵ هزار کیلومتر مربع جریان داشت؛ جایی میان نخل‌ها، شط‌ها، خاکریزها و خون‌ها.

خرمشهر در سومین مرحله از عملیات، پس از ۲۴ روز نبرد بی‌وقفه، آزاد شد. صدای تکبیر رزمندگان در خیابان‌های سوخته‌ی خرمشهر، نه‌فقط نوید پایان اشغال، که آغازی برای بازسازی غرور ملی بود.

در جریان این عملیات، بیش از ۱۹ هزار سرباز عراقی اسیر شدند؛ عددی که حیرت ناظران بین‌المللی را برانگیخت. ارتش عراق، که تا آن زمان خود را شکست‌ناپذیر می‌دانست، در هم شکست و خطوط دفاعی‌اش فرو ریخت. منابع رسمی از کشته و زخمی شدن حدود ۲۰ هزار نیروی عراقی در این عملیات خبر می‌دهند.

در سوی دیگر، ایران نیز بهای سنگینی برای این پیروزی پرداخت. نزدیک به ۶ هزار شهید و بیش از ۲۴ هزار مجروح، سندی ماندگار بر فداکاری نسلی شدند که برای بازگرداندن خرمشهر، جان را کف دست گرفتند. فرماندهان بزرگی چون شهید حسن باقری، شهید خرازی، شهید مهدی باکری و سردار شمخانی، نقش محوری در این عملیات داشتند.

به مناسبت سالروز عملیات فتح خرمشهر، به سراغ هادی پیامی از رزمندگان دفاع مقدس و مسئول سابق عملیات سپاه ناحیه رامسر رفتیم تا درباره این روز مهم و عملیات تاریخی بیت‌المقدس با ایشان گفتگو کنیم.

حماسه‌ای ماندگار همچون عاشورا

این رزمنده دفاع مقدس با بیان اینکه فتح خرمشهر یک حماسه خاص و بی‌نظیر بود که همچون عاشورا در تاریخ ماندگار شده و دیگر تکرار نخواهد شد، گفت: در اوج دشمنی دشمنان خارجی و همکاری مزدوران داخلی، صدام و ارتش بعث به اشتباه گمان می‌کردند می‌توانند با تصرف خوزستان و منابع نفتی کشور، اقتصاد ایران را فلج و کشور را زمین‌گیر کنند اما اعتقادات عمیق مردم، رهبری حکیمانه حضرت امام خمینی (ره) و اتحاد مردم ایران اسلامی اجازه نداد این نقشه شوم اجرا شود.

وی با اشاره به تلاش دشمن برای بهره‌برداری از مشکلات داخلی و ضعف‌های سیاسی آن سال‌ها اظهار کرد: دشمنان تصور می‌کردند با وجود ناهماهنگی‌ها و ضعف‌های اولیه، ظرف چند روز می‌توانند کشور را تسخیر کنند؛ اما غافل بودند که پشتوانه معنوی مردم و ایمان راسخ به خداوند و رهبری، سد محکم و غیرقابل شکستی در برابر آن‌ها خواهد بود.

خیانت بنی‌صدر و نفوذ منافقین مشکلاتی جدی ایجاد کرده بود اما نیروهای مسلح و مردم با وحدت و انسجام مثال‌زدنی به میدان آمدند و عملیات‌های بزرگی همچون فتح‌المبین و بیت‌المقدس را رقم زدند که سرانجام به آزادسازی خرمشهر منجر شد.

این راوی دفاع مقدس به وضعیت سپاه پاسداران در آن زمان اشاره کرد و گفت: در آن مقطع، لشکرها هنوز شکل نگرفته بودند و نیروها عمدتاً در قالب گردان‌ها و تیپ‌های مستقل فعالیت می‌کردند ما حتی امکانات زرهی و ادوات مناسب هم نداشتیم، بلکه فقط توانستیم از غنایم دشمن بهره برداری کنیم و با ساماندهی آن این عملیات را پیش ببریم.

فتح شهر خون
پیامی درباره عملیات بیت‌المقدس گفت: عملیات فتح خرمشهر در سه مرحله انجام شد و مرحله پایانی آن، روز سوم خرداد ۱۳۶۱ بود که خرمشهر به طور کامل آزاد شد. وسعت منطقه نبرد به قدری وسیع بود که از اهواز تا خرمشهر، کیلومترها زمین تحت کنترل دشمن بود و رزمندگان با تحمل سختی‌های فراوان در گرما و تشنگی و کمترین امکانات، پیاده و پای برهنه در زیر آتش دشمن مقاومت کردند.

وی با تاکید بر نقش عشق و علاقه بی‌منت مردم به آرمان‌های انقلاب و رهبری افزود: هیچ چشم داشتی از جمله سهمیه دانشگاهی یا مزایای مادی در کار نبود؛ رزمندگان با قلبی سرشار از ایمان و امید می‌جنگیدند تا نامشان در تاریخ ماندگار شود و آیندگان به آن افتخار کنند. فتح خرمشهر و پیروزی‌های بزرگ دفاع مقدس نتیجه همین جانفشانی ها و همچنین هدایت بی‌نظیر حضرت امام (ره) بود که باعث شد این حماسه‌ها نه تنها در تاریخ ثبت شود بلکه همچنان درس‌آموز و الهام‌بخش برای همه نسل‌های آینده نیز باقی بماند.

خدا و خرمشهر

رئیس شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی رامسر در ادامه با اشاره به جمله ماندگار «خرمشهر را خدا آزاد کرد» گفت: همانطور که گفتم ما هنوز تیپ‌ها و گردان‌های مستقل نداشتیم. اکثر نیروهای ما با ۴۵ تا نهایتا ۳ ماه  آموزش نظامی به میدان نبرد آمده بودند در حالی که سربازان عراقی بیست سال تخصص و تجربه نظامی داشتند. خمپاره ۶۰ و قبضه ۱۲۰ دشمن به راحتی به ما شلیک می‌کرد، و تنها دارایی ارزشمند ما ایمان و اراده‌ای راسخ رزمندگان بود که مقابل این همه تجهیزات ایستادند و پیروز شدند.

وی در ادامه افزود: ما ادوات زرهی نداشتیم و ماشین و تجهیزات کافی هم در اختیار نبود،  به همین دلیل بود که امام خمینی فرمودند خرمشهر را خدا آزاد کرد. این جمله فراتر از یک شعار، واقعیتی عمیق است که نشان می‌دهد ما در این نبرد، با نیرویی فراتر از مادیات مواجه بودیم.

در عملیات بیت‌المقدس، بیش از ۳۰ هزار سرباز عراقی اسیر شد که این خود سندی است بر عظمت و موفقیت نیروهای ما در برابر دشمنی با تجهیزات فراوان. در حالی که امکانات لجستیکی ما بسیار محدود بود، رزمندگان با توکل به خدا و اتحاد مثال‌زدنی موفق شدند چنین دستاورد بزرگی را رقم بزنند.

رمز عملیات: یا علی بن ابی‌طالب

یکی از نکاتی که پیامی به آن اشاره کرد، رمز عملیات بیت‌المقدس بود: عملیات با رمز یا علی بن ابی‌طالب آغاز شد که معنایی عمیق داشت. علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، خیبرشکن بود و نماد شکست دشمنان حق بود.

رزمندگان ما هم با این انگیزه معنوی وارد عملیات شدند. حقیقتا این عملیات نه تنها نبردی نظامی بلکه یک جنگ اعتقادی و ایمانی نیز بود که توانست جبهه رزمندگان را متحد و استوار کند. ما اعتقاد داشتیم آزادی قدس، ادامه همان مسیر کربلا است که حضرت امام هم بر آن بارها تأکید کرده بود.

وی به نقش بی‌نظیر مردم در پشتیبانی از رزمندگان نیز اشاره کرد: مردم همیشه برای پشتیبانی آماده بودند. هرچه داشتند با رزمندگان تقسیم می‌کردند. در خرمشهر، پس از آزادسازی، مردم با تجمع‌های خود در مساجد و خیابان‌ها شیر و نقل پخش کردند تا از رزمندگان حمایت کنند. این همراهی بی‌بدیل بود.

پیامی در ادامه ضمن یادآوری خاطراتی افزود: رزمندگان ما با کمترین امکانات، حتی آب خوردن، روزها در خط مقدم مقاومت کردند و این نشان‌دهنده اراده و ایمان عمیق آنها بود. ما امکانات دشمن را به غنیمت گرفتیم و از آنها استفاده کردیم، ولی همان امکانات هم نسبت به آنچه نیاز بود، بسیار کم بود.

از نکات تلخ و دردناک این خاطرات استفاده دشمن از دستگاه‌های آتش‌زن برای سوزاندن نیزارها بود که موجب شهادت تعداد زیادی از رزمندگان شد: دشمن نیزارها را آتش می‌زد و شهیدان ما در آتش می سوختند. این روش‌های وحشیانه نشان‌دهنده ترس و استیصال دشمن بود.

وی به یکی از شهدای شاخص رامسر در این عملیات و همرزم شهید خود اشاره کرد و گفت: یکی از شهیدان بزرگ فتح خرمشهر، شهید اعرافی بود که در همان عملیات به شهادت رسید. زمانی که ایشان شهید شد پدر و مادرش در یکی از شهرها در حال تدارک مراسم ازدواج ایشان بودند اما این شهید عزیز در راه وطن و آزادی خرمشهر جان گرامی خود را فدا نمود.

نگاه‌های ناصحیح درباره آزادی خرمشهر

پیامی با تأکید بر درک صحیح تاریخ جنگ گفت: برخی افراد ناآگاه می‌گویند که ایران بعد از فتح خرمشهر باید صلح می‌کرد. عراق بعد آزادسازی خرمشهر درخواست آتش بس داد اما هرگز پیشنهاد صلح نداده بود. آتش‌بس معنایش توقف موقت درگیری‌هاست یعنی هر دو طرف جنگ در همان نقاطی که بودند باید متوقف می شدند در حالیکه هنوز مناطق مهمی مثل نفت‌شهر و مهران در دست دشمن بود.

اما وقتی حرف از صلح می شود یعنی دو طرف درگیری باید کاملا از مرزهای یکدیگر خارج بشوند. پس جنگ با عراق بعد از فتح خرمشهر باید حتما ادامه می یافت»

تاثیرات معنوی فتح خرمشهر

پیامی درباره نقش عمیق معنوی این عملیات گفت: امام خمینی می‌دانست که این نبرد فقط مادی نیست بلکه از نظر روحی و اعتقادی بسیار مهم است. این پیروزی به معنای زنده نگه داشتن آرمان‌های انقلاب اسلامی بود.

وی تأکید کرد: همین روحیه است که امروز ما را در مسیر مقاومت و حمایت از قدس و فلسطین حفظ کرده است. این نقطه اتصال است بین گذشته و آینده.

این رزمنده در پایان گفت:این پیروزی، معجزه الهی بود که بدون حمایت و هدایت خداوند و رهبری امام خمینی ممکن نبود. خرمشهر به معنای واقعی کلمه، با جانفشانی و ایثار آزاد شد و این تاریخ باید برای نسل‌های آینده حفظ و بازگو شود.

به گزارش بلاغ، خرمشهر، امروز فقط یک نقطه جغرافیایی نیست. خرمشهر، یک نماد است؛ نماد مقاومت، اتحاد و ایستادگی. سوم خرداد، نه‌فقط جشن پیروزی یک نبرد، که گرامی‌داشت میراثی است که نسل‌ها باید آن را به یاد آورند: خرمشهر را خدا آزاد کرد.

گزارش: محمدعلی جوربنیان

انتهای خبر/